Derywat
: pn 30 sty, 2012
Derywat (językoznawstwo)
Derywat jest to jednostka złożona, o dwudzielnej budowie formalnej. Część zwana tematem słowotwórczym pokrywa się z wyrazem-bazą; pozostała część, czyli formant (formatyw), decyduje o różnicy między bazą a derywatem i sprawia, że derywat staje się strukturą.
Derywat, wyraz motywowany, złożony z podstawy słowotwórczej i formantu słowotwórczego; wyraz pochodny, np.: domowy od dom, przedszkole od przed szkołą, przebieg od przebiegać.
Derywaty to pochodne rezyduów. Językowa osłona rezydentów, która ma nadawać działaniom jednostek pozory racjonalności. Derywaty to np. idee, ideologie, religie.
Derywaty dzielimy na:
- transpozycyjne – w stosunku do swoich podstaw mają zmienioną tylko funkcję składniową, a ich znaczenie pozostaje bez zmian, np. “bieganie” to to samo co “biegać”, ale pierwsze to rzeczownik, a drugie to czasownik
- mutacyjne – nowe nazwy desygnatów mają zmienioną funkcję semantyczną w stosunku do swoich podstaw, np. książka → księgarnia
- modyfikacyjne – te same desygnaty co w podstawach. Wniesiona jest tylko pewna modyfikacja znaczenia, np. dom → domek
- tautologiczne - nie pełni funkcji składowej, formant pełni funkcję wyłącznie strukturalną, bez semantycznej i pozostaje poza stosunkiem nadrzędno-podrzędnym, np. głębina → głębia, gęstwa → gęstwina, stronica → strona
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Derywat jest to jednostka złożona, o dwudzielnej budowie formalnej. Część zwana tematem słowotwórczym pokrywa się z wyrazem-bazą; pozostała część, czyli formant (formatyw), decyduje o różnicy między bazą a derywatem i sprawia, że derywat staje się strukturą.
Derywat, wyraz motywowany, złożony z podstawy słowotwórczej i formantu słowotwórczego; wyraz pochodny, np.: domowy od dom, przedszkole od przed szkołą, przebieg od przebiegać.
Derywaty to pochodne rezyduów. Językowa osłona rezydentów, która ma nadawać działaniom jednostek pozory racjonalności. Derywaty to np. idee, ideologie, religie.
Derywaty dzielimy na:
- transpozycyjne – w stosunku do swoich podstaw mają zmienioną tylko funkcję składniową, a ich znaczenie pozostaje bez zmian, np. “bieganie” to to samo co “biegać”, ale pierwsze to rzeczownik, a drugie to czasownik
- mutacyjne – nowe nazwy desygnatów mają zmienioną funkcję semantyczną w stosunku do swoich podstaw, np. książka → księgarnia
- modyfikacyjne – te same desygnaty co w podstawach. Wniesiona jest tylko pewna modyfikacja znaczenia, np. dom → domek
- tautologiczne - nie pełni funkcji składowej, formant pełni funkcję wyłącznie strukturalną, bez semantycznej i pozostaje poza stosunkiem nadrzędno-podrzędnym, np. głębina → głębia, gęstwa → gęstwina, stronica → strona
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii