Forum literackie Ogród Ciszy

Jak już pisałem w niektórych komentarzach nie znam się na poezji. Co nie przeszkadza mi jej lubieć... <img>
Dlatego chcę zadać pytanie i liczę na wyczerpujące odpowiedzi.
Czym według Was różni się biały wiersz od prozy. I nie chodzi mi tutaj o długość i ilość wersów. Bardzo chętnie poza definicją przeczytam tu Wasze prywatne zdania na ten temat.

Wiersz biały to tylko wiersz bezrymowy. W zasadzie więc pytasz, czym różni się poezja od prozy. Tym, czym wiersz rymowany od rymowanki.

Wiersz ma budowę wierszowaną i używa się w nim środków stylistycznych - poetyckich ale nie tylko. W prozie się tego unika, a jeśli jest mocno nacechowana takimi środkami, wtedy mówi się o niej proza poetycka.
A jeśli idzie o dokładniejsze wyjaśnienie:

Proza - niewierszowana, niewiązana mowa, przeciwieństwo poezji, a także niewierszowana literarura narracyjno-fabularna, synonim beletrystyki, wolne wypowiedzenie słów w niekontrolowanej formie. Do prozy należą utwory epickie, takie jak np. nowele, opowiadania, powieści, pamiętniki, czy reportaże. Proza nie dzieli się na wersy, strofy, ani wersety i nie zawiera rymów.

Wiersz - sposób organizacji tekstu, utwór o swoistej kompozycji językowej. Wers pełni tutaj funkcję wierszotwórczą, wykorzystuje środki stylistyczne w funkcji poetyckiej, impresywnej lub ekspresywnej.

Na budowę wiersza składają się:

- liczba strof;
- liczba wersów w strofie;
- liczba sylab w każdym wersie;
- rymy (z uwzględnieniem wszystkich cech).

Rodzaje wierszy:

* stroficzny - zbudowany z wyraźnie zaznaczonych strof;
* stychiczny (ciągły) - zbudowany z ciągłych wersów, bez podziału na strofy;
* biały - bez rymów;
* sylabiczny:
- jednakowa liczba sylab w każdym wersie,
- stały akcent (na drugiej sylabie od końca) przed średniówką i w wyrazach kończących wers,
- średniówka w wersach dłuższych niż ośmiozgłoskowe,
- regularne rymy żeńskie;
* sylabotoniczny:
- bardziej zrytmizowany niż wiersz sylabiczny,
- jednakowa liczba sylab w wersie,
- jednakowa liczba sylab akcentowanych w wersie i ich stałe miejsca;
* toniczny;
* wolny (intonacyjny, zdaniowy):
- rym tworzą powtarzające się wersy,
- długość wersów nie jest jednakowa,
- intonacja wierszowa zamiast składniowej (stąd często stosowana przerzutnia),
- fazy intonacyjne pokrywają się ze składniowymi,
- często rezygnacja z podziału na strofy (wiersze wolne często są wierszami stychicznymi),
- nie jest też wymogiem stosowanie rymów (stąd też są to najczęściej wiersze bezrymowe - białe);
* nieregularny - utwór rytmicznie rozmaity; najważniejszą cechą kompozycji jest jej nieregularność, która stosowana jest w celu zaskoczenia odbiorcy.

A co wolno prozie a co poezji? Prozie wolno jedynie spojrzeć na zamknięte drzwi, za którymi spotkali się kochankowie. Poezja może już stanąć w progu.
Według Wiktora Hugo

Dzięki Marcinie za definicję poezji.
I Tobie, Tomku za celny cytat.
Chyba najbardziej satysfakcjonuje mnie odpowiedź emde. W największym stopniu odnosi się do pytania <img>
Bardzo chętnie poznam inne jeszcze opinie.
Pozdrawiam
skaranie

proza jest obserwacją wiersz zaś ekspedycją

Pytanie, czy chodzi ci o wiersz biały i prozę, np opowiadania, czy o prozę poetycką?

[quote=""Monique""]Pytanie, czy chodzi ci o wiersz biały i prozę, np opowiadania, czy o prozę poetycką?[/quote]

Celne to pytanie!
Może spróbuj podejść do tego z obu stron... <img>

Myślę, skaranie boskie, że Twoje pytanie jest swego rodzaju prowokacją. Jesteś zwolennikiem poezji rymowanej, pewnie więc uważasz rymy za istotną cechę poezji. Wiersze zas bezrymowe uważasz pewnie za posiekaną na wersy prozę.
Często spotykam w sieci opinie, że wiersze bez rymów są mniej warte od tych z rymami. Że to wyższy stopień trudności. Że tzw.białe piszą nieudacznicy, którzy nie potrafią wymyśleć rymów.
Otóż ja wolę przeczytać piekny biały wiersz od rymowanki typu
Na łące
biegają zające.
Deszcz nie pada.
Świeci słońce. Bogactwo treści poraża!
Może więc tak:
Łąka
uśmiecha się słonecznie
każdym źdżbłem.
Dlatego stoję na stanowisku - to nie technika wyznacza granice prozy i poezji, a sposób wyrażania treści. Wg mnie najważniejszym wyznacznikiem poezji jest poetyckie obrazowanie, środki stylistyczne, żonglerka słowami, które odpowiednio połączone nadają sobie nowy sens. No i wyzwolone emocje. Niektórym poetom rymujących rymy po prostu przeszkadzają w wypowiedzeniu się, są dokładane na siłę, psują potęgę słowa. Napisać dobry, rymowany wiersz, który nie stałby się pustą rymowanką, jest naprawdę trudno.

A na koniec dygresja. Wiersz zwany białym, klasyczny biały wiersz to wiersz sylabiczny lub sylabotoniczny, o czym często się zapomina. W naszych zasobach forumowych nie znalazłam takiego. W dziale na wiersze białe i wolne są tylko wolne.

Nie zaskoczyłaś mnie emde. Na taką odpowiedź czekałem:-)
Już dużo wcześniej napisałem na tym forum o ważności przekazu.
Myślę, że temat możnaby zamknąć. Ale zostawmy maleńką furtkę... może ktoś jeszcze coś doda?

[quote=""skaranie boskie""]Nie zaskoczyłaś mnie emde.[/quote]Nie było to moim zamiarem.[quote=""skaranie boskie""]temat możnaby zamknąć. [/quote]Ten temat jest zawsze ciekawy. Nie ma potrzeby go zamykać.

Powiem Ci tak - jak napiszesz coś i nazwiesz to wierszem, wierszem się stanie.
Taka prawda. Teraz granica między poezją a prozą totalnie się zatarła. Poezja jest po prostu podzielona na wersy. Powiem szczerze, że wolę prozaizację poezji, niż jej nadmierne upoezyjnienie. <img>

ostatnio gdzieś o tym pisałam, moja doktorka z literatury stwierdziła, że współcześnie to można tylko taką różnicę wydzielić między prozą a poezją: ta pierwsza jest pisana od boku do boku, druga szarpana.

bo takie środki poetyckie to nie do końca wyznacznik - wystarczy wciąć Ludzi bezdomnych. w liceum poszczególne fragmenty zapisywaliśmy jako wiersze, wystarczyło tylko podzielić na wersy.

<img>

środki poetyckie to nie do końca wyznacznik - wystarczy wciąć Ludzi bezdomnych. w liceum poszczególne fragmenty zapisywaliśmy jako wiersze, wystarczyło tylko podzielić na wersy.
_________________

[quote=""Marcin Dydyna""]Wiersz ma budowę wierszowaną i używa się w nim środków stylistycznych - poetyckich ale nie tylko. W prozie się tego unika, a jeśli jest mocno nacechowana takimi środkami, wtedy mówi się o niej proza poetycka. [/quote]