Baśń

Słowo o literaturze

 Moderator: Tomasz Kowalczyk

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Jan Stanisław Kiczor
Administrator
Posty: 15130
Rejestracja: wt 27 sty, 2009
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Jan Stanisław Kiczor »

Baśń
? jeden z fantastycznych gatunków epickich, zazwyczaj niewielkich rozmiarów, odwołujący się zwykle do folkloru.

Dominują w niej elementy fantastyki; opowiada o siłach nadprzyrodzonych, cudownych zdarzeniach, nadnaturalnych postaciach i zjawiskach. Jedną z ważniejszych cech baśni jest nieokreślony czas i miejsce akcji. Zawiera ludową mądrość, przedstawia wierzenia ludowe i magiczne; baśń może być osnuta na podaniach, legendach.

Zdaniem Brunona Bettelheima baśń ukazuje problemy egzystencjalne w sposób zwarty i prosty, w formie przyswajalnej dla dziecka. Jej specyficzne cechy (m.in. odszczegółowienie fabuły oraz bohaterowie, którzy reprezentują określony typ, a nie niepowtarzalne indywiduum) sprawiają, że baśń może dostarczyć dziecku objaśnień dotyczących jego własnej psychiki i wspiera rozwój dziecięcej osobowości, dojrzewanie.

Bruno Bettelheim wskazuje na stałe motywy w baśniach, pozwalające dziecku pokonać lęki przed dorastaniem i usamodzielnieniem, oderwaniem od rodziców oraz lęki związane z płcią przeciwną. Baśnie zdaniem Bettelheima pełnią funkcję terapeutyczną, a także przekazują podstawową wiedzę na temat kultury, w której dziecko dorasta.

Cechy baśni:
Baśń jest utworem nasyconym cudownością związaną z wydarzeniami magicznymi. Ukazuje ona dzieje ludzkich bohaterów swobodnie przekraczających granice między światem poddanym motywacjom realistycznym a sferą działania sił nadnaturalnych. Fantastyczny świat baśni jest zaludniony krasnoludkami, skrzatami, czarownicami, wróżkami, dobrymi i złymi duchami, królewiczami, rycerzami. Konstrukcja zdarzeń fabularnych jest nieskomplikowana. Zdarzenia rozgrywają się w nieokreślonym miejscu i czasie. Schemat kompozycyjny oparty jest na tryumfie dobra nad złem. Baśń utrwala zasadnicze elementy ludowego światopoglądu: - wiarę w nieustającą ingerencję mocy nadprzyrodzonych, - antropomorficzną wizję przyrody, - niepisane normy moralne, - ideały sprawiedliwych zachowań.

Motywy baśniowe:

Do motywów baśniowych zaliczamy:

* motyw walki dobra ze złem. Zło w baśniach jest zawsze potężniejsze od dobra, ale zwykle z nim przegrywa. Zwycięstwo dobrej strony jednak zawsze jest okupione stratą[potrzebne źródło]
* przenikanie się świata nadprzyrodzonego z realnym
* motyw zwycięstwa miłości, sprawiedliwości i dobra
* motyw mędrca. W baśniach często występuje postać, której wiedza jest ogromna, niedostępna dla większości śmiertelników. Mędrzec posiada także niesamowite moce służące wpływaniu na świat i inne osoby. Ta osoba jest swoistym wykładnikiem moralnym, drogowskazem dla innych bohaterów.
* motyw wędrówki

Najsłynniejsze zbiory baśni:

* Tysiąca i jednej nocy
* indyjska Pańćatantra
* zbiór baśni zebranych przez braci Grimm - Kinder und Hausmärchen, 1812-1822
* baśnie napisane przez H. Ch. Andersena
* zbiór Ch. Perraulta - Bajki Babci Gąski, 1697


wg: Wikipedii
Imperare sibi maximum imperium est

„Dobry wiersz zdarza się rzadziej / niż zdechły borsuk na drodze (…)” /Nils Hav/