Epigramat

Słowo o literaturze

 Moderator: Tomasz Kowalczyk

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Jan Stanisław Kiczor
Administrator
Posty: 15130
Rejestracja: wt 27 sty, 2009
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Jan Stanisław Kiczor »

Epigramat, epigram (gr. ????????? epigramma ? "inskrypcja")

? wywodzący się z napisów informacyjnych w Starożytnej Grecji krótki, przeważnie dwuwierszowy utwór poetycki pisany dystychem elegijnym. Z czasem wykształciło się kilka rodzajów epigramu: wotywny, nagrobkowy, okolicznościowy. Odmianą epigramatu były popularne w epoce odrodzenia fraszki.

Najsłynniejszym twórcą epigramatów religijnych i nagrobkowych był Symonides z Keos, autor słynnego epigramatu napisanego by uczcić poległych pod Termopilami:

"Przechodniu, powiedz Sparcie, tu leżym jej syny, wierni jej prawom do ostatniej godziny".

Epigramaty okolicznościowe miały nieraz dowcipną i zaskakującą puentę, opartą na paradoksalnym koncepcie, często satyrycznym. Pierwszą antologię greckich epigramatów sporządził Meleager z Gadary około 60 p.n.e. Zbiór uzupełnił w I wieku n.e. Filip z Tessaloniki. Z epoki aleksandryjskiej pochodzą epigramaty Kallimacha z Cyreny.

W poezji rzymskiej gatunkiem zajmowali się m.in. Enniusz i Katullus, a na wyżyny wzniósł go Marcjalis.

Starożytne epigramaty greckie przetrwały dzięki Konstantynowi Kefalasowi, który w X wieku sporządził z dostępnych mu, a dziś zaginionych, antologii piętnastoksięgowy wybór znany jako Antologia Palatyńska (rękopis został on odnaleziony na początku XVII w. w Bibliotece Palatyńskiej w Heidelbergu).

W Polsce epigramaty tworzyli m.in. Jan Kochanowski, Stanisław Trembecki, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska.

Od XVIII wieku zbliżony stylem do formuły filozoficznej (Alexander Pope, Johann Wolfgang Goethe).

Współcześnie pojawia się w trzech odmianach: liryczny, satyryczny i filozoficzny.




wg: Wikipedii
Imperare sibi maximum imperium est

„Dobry wiersz zdarza się rzadziej / niż zdechły borsuk na drodze (…)” /Nils Hav/