Funkcje wypowiedzi

Słowo o literaturze

 Moderator: Tomasz Kowalczyk

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Jan Stanisław Kiczor
Administrator
Posty: 15130
Rejestracja: wt 27 sty, 2009
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Jan Stanisław Kiczor »

Jest to podział Romana Jakobsona

Każdy tekst realizuje zwykle kilka funkcji, z których jedna najczęściej jest dominująca. Funkcje te możemy podzielić na dwie zasadnicze części:


komunikacyjne:

Gdy wypowiedziom towarzyszą rozmaite intencje komunikacyjne. Wyróżniamy:

* informacyjna (informatywna) ? skupia się na przekazaniu komunikatu - np. w encyklopediach, słownikach, pracach i książkach naukowych.
* ekspresywna ? służy wyrażaniu uczuć i emocji za pomocą słów - np. w pamiętnikach, częściowo w reportażach
* impresywna ? służy wpływaniu na czyjeś poglądy, uczucia i czyny - np. w hasłach reklamowych, gdy próbujemy kogoś do czegoś przekonać.
* fatyczna ? służy do podtrzymania rozmowy, rozpoczęcia jej lub zakończenia - ogółem do nawiązania kontaktu. Charakterystyczne słowa to: "Dzień dobry", "przepraszam", "aha", "naprawdę?" itp.
* metajęzykowa ? jest to przekazywanie informacji o języku za pomocą języka - np.formuły gramatyczne, hasła w słownikach gramatycznych. Przykład: "Zdanie złożone ma co najmniej 2 orzeczenia"
* poetycka ? skupienie uwagi na walorach estetycznych komunikatu.


poza komunikacyjne:

Wypowiedzi jednak mogą służyć nie tylko komunikowaniu w pełnym znaczeniu tego słowa. Funkcje te określamy jako:

* sprawcza (performatywna) - kształtuje i zmienia rzeczywistość, np. ogłaszam was mężem i żoną, nadaję ci imię...
* magiczna - wiąże się z wierzeniami, religią- wypowiedzenie słów ma, zdaniem wypowiadającego, wpłynąć na rzeczywistość, przy czym przekonanie to wynika z wyznawanej religii, przesądu itp., np. czary, przekleństwa, modlitwy.
* ludyczna
* prezentatywna (charakteryzująca) - za jej pomocą nadawca komunikatu przekazuje nam informacje o sobie. Robi to jednak nieświadomie. Np. z tekstu pisanego gwarą góralską, wiemy że nadawca jest góralem, pochodzi z okolic Zakopanego.


Wg: Wikipedii
Imperare sibi maximum imperium est

„Dobry wiersz zdarza się rzadziej / niż zdechły borsuk na drodze (…)” /Nils Hav/