Oda

Słowo o literaturze

 Moderator: Tomasz Kowalczyk

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Jan Stanisław Kiczor
Administrator
Posty: 15130
Rejestracja: wt 27 sty, 2009
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Jan Stanisław Kiczor »

Oda

- zwana też po łacinie carmen, po polsku pieśnią, gatunek poetycki zrodzony w starożytnej Grecji. Początkowo oznaczała każdy utwór liryczny, przeznaczony do śpiewu chóralnego lub solowego.

Forma silnie związana z muzyką, np. poprzez układ stroficzny. Typ ody solowej wykształcił się w tzw. liryce eolskiej (Alkajos, Safona, Anakreont), forma chóralna zaś była związana głównie z twórczością Simonidesa z Keos i Pindara, wykonywana zwykle z okazji świąt i uroczystości ku czci bogów i bohaterów, np. zwycięzców w igrzyskach.

Niekiedy oda miała charakter modlitewny. Poeci rzymscy, jak Owidiusz, Horacy i Katullus rozwijali ten gatunek literacki i wywarli wpływ na literaturę wieków późniejszych, szczególnie epoki odrodzenia (w Polsce m.in. pieśni J. Kochanowskiego). W XVI w. chętnie naśladowano twórczość odkrytego i wydanego w wersji oryginalnej (1513) Pindara.

W literaturze polskiej posługiwano się także wzorcami ody w wersji francuskiego klasycyzmu. W starożytności rozróżniano wiele odmian ody, np. hymn, dytyramb, pean, epinicjum, epitalamium, epicedium, tren - w zależności od tematyki, treści i okoliczności, np. tren sławił i upamiętniał osobę zmarłą ( np. Treny J. Kochanowskiego).

W nowszych czasach rozróżnia się ody okolicznościowe, filozoficzno-moralne, pokrewne tym ostatnim horacjańskie. Jedną z najsławniejszych od w literaturze polskiej jest Oda do młodości A. Mickiewicza. Pisywali je także m.in. K. Wierzyński, J. Iwaszkiewicz.





Na podstawie: Popularnej Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Fogra
Imperare sibi maximum imperium est

„Dobry wiersz zdarza się rzadziej / niż zdechły borsuk na drodze (…)” /Nils Hav/