Strofa

Słowo o literaturze

 Moderator: Tomasz Kowalczyk

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Jan Stanisław Kiczor
Administrator
Posty: 15130
Rejestracja: wt 27 sty, 2009
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Jan Stanisław Kiczor »

Strofa (z łac. stropha, pot. zwrotka)

? zestaw pewnej liczby wersów (wyodrębnionych w całość i oddzielonych przerwą graficzną od innej całości), który jest elementem wierszotwórczym.
Strofa występuje tylko w utworze lirycznym, pełni istotną funkcję w rytmice i intonacji.
Strofy mogą występować w wierszach każdego rodzaju: białym, wolnym, sylabicznym, tonicznym, sylabotonicznym, ale w wierszu wolnym mogą nie mieć charakteru regularnego.
Ze względu na liczbę wersów, które wchodzą w skład strofy, dzielimy je na:

* Dystych ? strofę budują tylko dwa wersy, najkrótsza z możliwych, pochodzi z antyku, popularna w poezji ludowej, układ rymów: aa
* Tercyna ? strofa składająca się z 3 wersów
* Tetrastych ? strofa składająca się z 4 wersów
* Pentastych ? strofa składająca się z 5 wersów
* Sekstyna ? strofa składająca się z 6 wersów, o układzie rymów: ababcc
* Septyna ? strofa składająca się z 7 wersów
* Oktawa ? strofa złożona z 8 wersów, najczęściej o układzie rymów abababcc

Kryterium otwartości bądź zamknięcia strof jest: obraz, temat i myśl.

Strofa zamknięta - powstała już w średniowieczu. Stanowi pod jakimś względem wyraźnie zamkniętą całość składniowo intonacyjną. Strofa ta wywołuje wrażenie silnego wyodrębnienia w stosunku do strofy, która po niej następuje.

Strofa otwarta ? najpopularniejsza od XIX wieku. W XIX wieku strofy liczyły z reguły 2 lub 3 wersy. Strofa otwarta to taka, która nie stanowi całości intonacyjno-składniowej. Temat nie zostaje wyraźnie zamknięty. Ta strofa (otwarta) łączy się bezpośrednio pod jakimś względem ze strofą, która po niej następuje.

Podział strof pod względem kompozycyjnym:

* otwarte
* zamknięte
* izometryczne ? wersy mają ten sam kształt metryczny tzn. tę samą liczbę sylab, ten sam rytm
* heterometryczne ? poszczególne wersy są układem o różnym rozmiarze (różna liczba sylab)

Strofa saficka (łac. stropha Sapphica)

- typ strofy składającej się z trzech wersów jedenastozgłoskowych i czwartego pięciozgłoskowego. Ten układ strofy wiersza charakterystyczny był dla greckiej poetki Safony, w której wierszach po raz pierwszy pojawił się ten rodzaj strofy. Najstarszym świadectwem użycia tej formy jest Hymn do Afrodyty.

W antyku wyróżniano:

* strofę saficką mniejszą (łac. stropha Sapphica minor) - 3 wersy jedenastosylabowe i 1 wers pięciosylabowy

* strofę saficką większą (łac. stropha Sapphica maior) - pierwszy i trzeci wers siedmiosylabowy, drugi i czwarty piętnastosylabowy sylabowy):

W poezji polskiej strofa saficka pojawiała się w XVI wieku jako układ pięciu wersów jedenastosylabowych i jednego (ostatniego w strofie) pięciosylabowego.




wg: Wikipedii
Imperare sibi maximum imperium est

„Dobry wiersz zdarza się rzadziej / niż zdechły borsuk na drodze (…)” /Nils Hav/