Siergiej Aleksandrowicz Jesienin - ***

 Moderator: Tomasz Kowalczyk

ODPOWIEDZ
Maksym Apolinar

Post autor: Maksym Apolinar »

Siergiej Aleksandrowicz Jesienin

tłumaczenie z języka rosyjskiego - 1 wariant


* * *

w noc kupały[1] mateńka po lesie chodziła, (13)
boso o rosę wsparta snuła się brodziła (13)
trawy wróżki stopy koląc mateczce wróżyły (14)
płakała ukochana w bólach trybulowych[2] (13)
spokojem nie pojętym najdroższą schwycili (13)
jęknęła żywicielka i wtem porodziła (13)
urodziłem się w pieśniach w trawiastej kołderce (13)
zorze mnie wiosenne zalotem tęcz oplotły (13)
wyrosłem, ja dojrzały, wnuk kupalnej nocy (13)
zmroki czarodziejskie szczęście mi prorokują (13)
tylko nie ze sumienia przygotują szczęście (13)
wybieram zuchwałość brwi i oczy brawury (13)
śnieżynką białą taję się w odcieniu niknę (13)
i wbrew losowi rozłące ślad mój zacieram (13)



Siergiej Aleksandrowicz Jesienin

tłumaczenie z języka rosyjskiego - 2 wariant


* * *

w noc kupały[1] mateńka po lesie chodziła (13)
boso o rosę wsparta snuła się brodziła (13)
trawy wróżki stopy koląc wróżyły mateczce (14)
płakała ukochana w trybulowych[2] bólach (13)
spokojem nie pojętym najdroższą schwycili (13)
jęknęła żywicielka i wtem porodziła (13)
urodziłem się w pieśniach w trawiastej kołderce (13)
zorze wiosenne tęczą oplotły zalotem (13)
wyrosłem ja dojrzały wnuk nocy kupałowej (13/14)
mnie zmroki czarodziejskie szczęście prorokują (13)
tylko nie ze sumienia szczęście przygotują (13)
wybieram zuchwałość brwi i brawury oczy (13)
śnieżynką białą taję przenikam odcienie (13)
wbrew losowi rozłące me ślady zacieram (13)


[1] Noc Kupały obchodziło się w najkrótszą noc w roku (21/22 czerwca). Informacje o męskim bóstwie imieniem Kupała pojawiają się w XVII-wiecznych podaniach, wiążąc jego kult z obchodzeniem Nocy Kupały. Przypuszczalnie jest to zjawisko wtórne, wynikło z próby powiązania, przez chrześcijaństwo, dawnych słowiańskich obrzędów kupalnych z postacią Jana Chrzciciela, którego w niektórych regionach zaczęto wręcz zwać Kupałą.
[2] Trybula leśna (Anthriscus sylvestris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniony. Występuje w Azji, Afryce i Europie. W Polsce jest pospolity.


2016
Andrzej Feret



Сергей Александрович Есенин


* * *

Матушка в купальницу по лесу ходила,
Босая с подтыками по росе бродила.
Травы ворожбиные ноги ей кололи,
Плакала родимая в купырях от боли.
Не дознамо печени судорга схватила,
Охнула кормилица, тут и породила.
Родился я с песнями в травном одеяле.
Зори меня вешние в радугу свивали.
Вырос я до зрелости, внук купальской ночи,
Сутемень колдовная счастье мне пророчит.
Только не по совести счастье наготове,
Выбираю удалью и глаза и брови.
Как снежинка белая, в просини я таю
Да к судьбе-разлучнице след свой заметаю.

1912
Załączniki
Jan Kupała, Wróżenie z wianków, 2008, deska, olej, 150x80 cm
Jan Kupała, Wróżenie z wianków, 2008, deska, olej, 150x80 cm
Ostatnio zmieniony wt 13 wrz, 2016 przez Maksym Apolinar, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
Liliana
Posty: 6654
Rejestracja: pt 05 lis, 2010
Lokalizacja: Sosnowiec

Post autor: Liliana »

Maksymie,
napisałeś pod moim przekładem, że Twoje tłumaczenia są "techniczne", dosłowne, bez rymu. Owszem, można spróbować i tak, ale wtedy znika cały zaśpiew wiersza/pieśni i tekst nie płynie jesieninową strofą. Czytelnikowi przekazujesz tylko treść, ale i ona musi być podana w odpowiedniej formie, zgodnie ze znaczeniem słów i zasadami gramatyki.
Ty wziąłeś wiersz, w którym jest dużo wyrazów z folkloru, które dawno wyszły z użycia i których znaczenia nie rozumiesz.


w noc Kupały mateńka po lesie chodziła
boso, podkasana (z podkasaną spódnicą) po rosie brodziła
trawy-wróżki (trawy o czarodziejskich właściwościach) kłuły jej stopy/nogi
płakała rodzona z bólu w trybulach
poniżej wątroby schwyciły ją skurcze
krzyknęła/jęknęła żywicielka i zaraz urodziła
rodziłem się w pieśniach w trawiastej kołderce
zorze wiosenne tęczą mnie oplotły
wyrosłem, dojrzałem - wnuk nocy kupałowej
zmroki czarodziejskie szczęście mi prorokują
ale darowane szczęście jest niezgodne z sumieniem
wybieram zuchwałość i brwi i oczy (to dosłownie, ale brzmi źle,chwilowo nie mam pomysłu)
jak śnieżynka biała taję/niknę w ciemnym błękicie
i przed losem, który rozdziela ukrywam swoje ślady


To dosłownie, ale i tak trzeba by tekstowi nadać bardziej poetyckie brzmienie.

Życzę powodzenia i pozdrawiam :-D
wiem, że nic nie wiem, ale staram się dowiedzieć,
Maksym Apolinar

Post autor: Maksym Apolinar »

Moi Drodzy,

wszystkim bardzo dziękuję za przeczytanie wiersza, a Tobie Liliano za zabranie głosu. Muszę się obronić, że to tłumaczenie nie jest do końca "techniczne", nie zrozumiałaś mojej sugestii, ale o tym - pozwolisz, że napiszę w przyszłości, co mam na myśli.

Ten wiersz Jesienina był dla mnie bardzo trudny do tłumaczenia, obrazy jakie sobą niesie w języku rosyjskim są bardzo pojemne, lecz słowa go opisujące są dla mnie "krótkie", a więc wersy są "krótkie". To trzynastozgłoskowiec z rymem na dwa wersy. Po przetłumaczeniu treści wiersza otrzymałem wiersz biały, z bardzo długimi wersami. To tak wyglądało, jak w Twoim Liliano powyższym komentarzu. W tym wierszu Jesienin akcentuje zakończenie wersu, to zadaje jego "rosyjską" rytmikę, podobną do polskiej, ale należy pamiętać również o tym, że w języku rosyjskim akcent jest zmienny, są to reguły gramatyki rosyjskiej. W języku polskim prawie wszystkie wyrazy akcentujemy na przedostatnią sylabę, pisanie wierszy w języku polskim jest przez to troszeczkę łatwiejsze. Dlatego wiersze rosyjskie są dla wszystkich bardzo ładne w oryginale, są oryginalne.

Oryginalność poezji rosyjskiej zawiera rosyjską duszę. Pozwólcie jeden przykład:

"duszeńko!" - to słowo w języku rosyjskim jest używane zazwyczaj(!) przez mężczyzn w relacjach do kobiet, zawiera w sobie ogrom dodatnich emocji: wyraża miłość, szacunek, troskę, opiekę męża nad żoną lub mężczyzny nad wolną niewiastą, dziewczyną. Bezpośrednie tłumaczenie na język polski jako "duszyczko!" nie niesie w naszym języku żadnego ładunku emocjonalnego, będzie przez polskie kobiety niezrozumiane. W języku rosyjskim można słowo "duszeńko!" używać w języku codziennym, co jest odbierane jako wyraz dobrego wychowania, albo chęć zjednania sobie sympatii u kobiety, na przykład w urzędzie...

Natomiast drugi wiersz - "Natchnienie z pieśni" - jest dla mnie "łatwiejszy" w odbiorze, niż ten powyżej, jak powiedziałem, zamieszę jeszcze jedną próbę tłumaczenia, ale takiego wiersza, który został już przetłumaczony w Polsce - przez Jana Brzechwę.

Raz jeszcze Wszystkim dziękuję za przeczytanie mojego tłumaczenia.

:rozyczka:
Ostatnio zmieniony czw 01 wrz, 2016 przez Maksym Apolinar, łącznie zmieniany 2 razy.
Awatar użytkownika
Liliana
Posty: 6654
Rejestracja: pt 05 lis, 2010
Lokalizacja: Sosnowiec

Post autor: Liliana »

Maksym Apolinar pisze:nie zrozumiałaś mojej sugestii
Widocznie nie zrozumiałam, przykro mi.
Maksym Apolinar pisze:Ten wiersz Jesienina był dla mnie bardzo trudny do tłumaczenia, obrazy jakie sobą niesie w języku rosyjskim są bardzo pojemne, lecz słowa go opisujące są dla mnie "krótkie", a więc wersy są "krótkie".
A co ma długość wersów do niezgrabnej treści, zwłaszcza że przekład nie jest rymowany? Ja Ci wykazałam nieznajomość kilku słów (gramatyka też się kłania), więc wybacz, ale nie rozumiem takiego argumentu.
Maksym Apolinar pisze:To trzynastozgłoskowiec z rymem na dwa wersy.
Wiersz jest napisany dystychem, strofą dwuwersową.
Maksym Apolinar pisze:W tym wierszu Jesienin akcentuje zakończenie wersu, to zadaje jego "rosyjską" rytmikę, podobną do polskiej, ale należy pamiętać również o tym, że w języku rosyjskim akcent jest zmienny, są to reguły gramatyki rosyjskiej.
W tym akurat wierszu są rymy żeńskie - akcent pada na przedostatnią sylabę.
Rymy męskie (akcent pada na ostatnią sylabę) występują w wierszu Подражание песне.
Gdybym chciała, żeby wiersz Подражание песне nadawał się do zaśpiewania, zachowałabym w swoim przekładzie ilość zgłosek i utrzymała rymy męskie, ale, jak zaznaczyłam, zrobiłam wersję luźniejszą z rymami żeńskimi, bo to wymaga mniej czasu.

Jeśli chodzi o gramatykę rosyjską, o akcent itd., pouczać mnie nie musisz. Chyba zorientowałeś się, że nie masz do czynienia z laikiem w tej materii.
Według mnie słabo bronisz swoich racji i warto byłoby się zastanowić, z czego to wynika.


Życzę powodzenia, a sporów toczyć nie zamierzam, Liliana
wiem, że nic nie wiem, ale staram się dowiedzieć,
Awatar użytkownika
Jan Stanisław Kiczor
Administrator
Posty: 15130
Rejestracja: wt 27 sty, 2009
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Jan Stanisław Kiczor »

Po tych wszystkich wywodach Maksyma, chciałbym Mu zaproponować, aby poczytał sobie odpowiedni rozdział z książki "Pegaz dęba" (autor Julian Tuwim) odnośnie tłumaczeń, szczególnie z jęz. rosyjskiego.
Tłumacz nie jest od kombinowania jak mu pasuje, a od tego by czytający mógł swobodnie przyswoić sobie autora tłumaczonego utworu. Więc tak ma pracować (tłumacz) bym czuł rytmikę, sens, zaśpiew - oryginału.
Tłumacz winien być nieobecny w swoim tłumaczeniu. Ale winien znać znakomicie język, sam dobrze pisać, mieć słuch poetycki na różne brzmienia itp.
Za tłumaczenie: "boso, o rosę wsparta" autor (gdyby żył), winien za kudły tłumacza wyszarpać.

Pozdrawiam.
.
Imperare sibi maximum imperium est

„Dobry wiersz zdarza się rzadziej / niż zdechły borsuk na drodze (…)” /Nils Hav/
Maksym Apolinar

Post autor: Maksym Apolinar »

Bardzo dziękuję za "Pegaza", znam - ale położę na biurku z półki bibliotecznej w domu.

Bardzo proszę sprawdzić tłumaczenie słowa "с подтыками":


что такое подтыкать

подтыкать
ПОДТЫКА́ТЬ, подты́кать мн. подоткну́ть что, втыкать, затыка́ть подо что, ты́кать, совать под низ; подсо́вывать, подбивать. || - кого, стар. подбивать, в знач. наущать, настраивать, мутить. Роман подтыкал Галичан на князя своего. Подоткни одеяло под себя. Подоткни полы одежи. Девка пошла подтыкать хворост в горох. || в Словарь Академии ошибочно вм. подтока́ть, подоткать, ткать. Подтыка́ться, подты́каться, подоткну́ться, страдат. и возвр. по смыслу речи. Подоткнись, больно грязно. Подтыка́нье, подоткнутие, подты́к, подты́ка, подты́чка, действ. по глаг. || Подты́чка, всякая подоткнутая вещь, все, что служить подтыкою; небольшая подпорка. || Подтычка взашей, подзатыльник. Подты́чный, к подтычке относящ. Подтыка́тель, подтыка́тельница, подтыка́ла, подтыкающий что-либо.


что такое подтыкать
подтыкать
подтыка́ть

несов. перех.
1) Подбирая концы, края чего-л., засовывать, подсовывать подо что-л.
2) Затыкать в чем-л. щели, трещины.

что такое подтыкать
подтыкать
(1) подтыкать
-аю, -аешь; сов., перех.
(несов. подтыкать). Прост.
Подоткнуть в нескольких местах.
Вымахали мух из полога, опустили его над дедушкой, подтыкали кругом края под перину. С. Аксаков, Семейная хроника.
Мужики и бабы с окутанными головами и с подтыканными платьями шумят, требуют, чтобы к ним вышла барыня. Чехов, Моя жизнь.
Awatar użytkownika
Liliana
Posty: 6654
Rejestracja: pt 05 lis, 2010
Lokalizacja: Sosnowiec

Post autor: Liliana »

подтыкать (pot.) - podtykać, podkasywać (Wielki Słownik Rosyjsko-Polski, Wyd. Wiedza Powszechna)

Czuję się w obowiązku odpowiedzieć, bo to ja pod tym wierszem zamieściłam
dosłowne tłumaczenie i w nim się znalazło to właśnie słowo.
Zamiast się skupiać na wykazywaniu mi nieznajomości j. rosyjskiego, proszę się raczej zająć
doskonaleniem swojego warsztatu. Moje pierwsze uwagi były podyktowane czystą życzliwością skierowaną, jak myślałam, do kolegi z portalu, który zaczyna przygodę z przekładami i chciałam przekazać cząstkę swojej wiedzy i ew. pomóc. Widzę jednak, że to nie ma sensu, więc się wycofuję. Mam dostatecznie dużo swoich zajęć.
wiem, że nic nie wiem, ale staram się dowiedzieć,